Urządzenia transportu bliskiego – podstawowe informacje
Transport – każdemu bliski. Z pewnością, są jednak szczególne jego rodzaje, które zasługują na to miano ze względu na swoją specyfikę. Znane są przede wszystkim tym, którzy pracują w zakładach przemysłowych czy magazynach.
Czym jest transport bliski? Jakie maszyny można zakwalifikować jako urządzenia transportu bliskiego? Gdzie i do czego są stosowane? Czy eksploatacja urządzeń transportu bliskiego jest obwarowana przepisami i wymaga uprawnień? Odpowiadamy na kluczowe pytania, pokazujemy, jak szerokie zastosowanie mają UTB oraz prezentujemy ich przykłady z różnych branż.
Urządzenia transportu bliskiego – co to jest transport bliski?
Transport bliski to popularne określenie transportu organizowanego w ograniczonej przestrzeni bądź na niewielkie odległości – najczęściej w obrębie budynków bądź zakładów przemysłowych czy magazynów. Transport ładunków pomiędzy etapami linii produkcyjnej, umieszczanie palet na regałach w magazynach, przemieszanie osób pomiędzy piętrami budynków, a także w celach rozrywkowych to tylko niektóre przykłady, do których stosuje się określenie transportu bliskiego – wewnętrznego bądź wewnątrzzakładowego.
Urządzenia transportu bliskiego – definicja
Wiemy już, czym charakteryzuje się transport bliski, przejdźmy więc do stosowanych w tej dziedzinie maszyn. Urządzenia transportu bliskiego używane nie tylko w celach przemysłowych – korzystamy z nich wszyscy na co dzień, nawet jeśli nie zdajemy sobie z tego sprawy. Znane również pod nazwą UTB obsługują transport na niewielkie odległości zarówno w przypadku ładunków, jak i ludzi. To wszelkiego rodzaju dźwigi i dźwignice, podnośniki i przenośniki, windy i obrotniki, wyciągi i wózki oraz wachlarz urządzeń bazujących na funkcjonalności przemieszczania. Gdzie ich używamy?
-
UTB używamy wszędzie tam, gdzie konieczne jest przemieszczanie – w pionie lub poziomie – ciężkich ładunków, a także manipulowanie nimi w ograniczonej przestrzeni.
-
UTB stosowane są tam, gdzie konieczne jest transportowanie ludzi – na niewielkie odległości oraz wysokości.
W naszym artykule zajmiemy się głównie pierwszą grupą urządzeń transportu bliskiego, służących do przemieszczania ładunków o różnej masie i gabarytach wewnątrz magazynów oraz przedsiębiorstw – funkcjonalności o kluczowym zastosowaniu we wszystkich niemal branżach działalności przemysłowej.
Urządzenia transportu bliskiego – rodzaje
Jakie urządzenia z obszaru transportu bliskiego można wyróżnić w zastosowaniach przemysłowych? Jest ich wiele, jednak wszystkie skupiają się w podstawowych funkcjonalnościach związanych z podnoszeniem i przenoszeniem ładunków. Wymienimy najważniejsze, prezentujące zresztą najważniejsze zastosowania maszyn z tego zakresu:
-
Suwnice oraz wciągarki bramowe – dźwignice różnych rozmiarów, pracujące w ruchu przerywanym, poruszające się po szynach, złożone z poziomego dźwigara oraz wyposażone w mechanizm podnoszący z hakiem bądź dedykowanym chwytakiem. Suwnice przemieszczają ładunki w przestrzeni ograniczonej długością dźwigara, wysokością położenia dźwigara oraz długością swojego torowiska.
-
Układnice magazynowe – dźwignice stanowiące element systemów magazynowych, używane do przenoszenia i składowania ładunków i towarów na regałach o specjalistycznej, przystosowanej do takiej obsługi konstrukcji. Konstrukcja układnicy to najczęściej przemieszczająca się kolumna wyposażona w chwytaki dostosowane do chwytania ładunku oraz manipulowania ładunkiem – np. widły paletowe lub wodzak.
-
Żurawie stacjonarne – dźwignica pracująca w ruchu przerywanym, składająca się ze słupa z obrotowym wysięgnikiem wyposażonym w mechanizm podnoszący. Żuraw stacjonarny przemieszcza ładunki w przestrzeni ograniczonej swoją wysokością, długością wysięgu oraz stopniem obrotu wysięgnika.
-
Wciągniki i wciągarki – dźwignice przeznaczone do podnoszenia i opuszczania ładunków zawieszonych na hakach bądź różnego typu chwytakach. Ich możliwości ograniczone są wysokością położenia oraz – w określonych wersjach – długością toru przejezdnego.
-
Wózki jezdniowe – wózki przejezdne wyposażone w element chwytająco – podnoszący w postaci wideł, platformy bądź innych urządzeń do manipulowania ładunkiem. Wyróżniamy wśród nich te, które posiadają mechanizm podnoszący oraz te, które nie są w niego wyposażone.
-
Przesuwnice i platformy transportowe – urządzenia transportu bliskiego przemieszczające się po podłożu płaskim bądź torowisku, wyposażone w platformę do poziomego przemieszczania ładunków pomiędzy etapami procesów bądź punktami infrastruktury zakładowej.
Ten zakres prezentuje ogólny podział rozwiązań technicznych, które znajdują zastosowanie w obszarze transportu bliskiego w magazynach, zakładach produkcyjnych oraz przedsiębiorstwach przemysłowych różnych branż. Urządzenia transportu bliskiego, które są w realnym zastosowaniu to w rzeczywistości wiele ich typów i odmian o różnym poziomie zaawansowania, oferujących różne funkcjonalności, dostosowane do realnych potrzeb technologicznych.
Urządzenia transportu bliskiego – UDT i TDT
Niemal wszystkie UTB – urządzenia transportu bliskiego – podlegają dozorowi technicznemu. W praktyce oznacza to, że ze względu na generowane niebezpieczeństwo związane z operowania dużymi masami, ich eksploatacja musi przebiegać zgodnie z warunkami określonymi przepisami prawnymi. W Polsce dozór nad urządzeniami transportu bliskiego sprawują dwie instytucje – Urząd Dozoru Technicznego (UDT) oraz Transportowy Dozór Techniczny, kierując się ustawami państwowymi, między innymi takimi jak np.
Urządzeniami transportu bliskiego, które podlegają dozorowi technicznemu, są przede wszystkim te, które wykonują ruch podnoszący, czyli wciągniki, suwnice, żurawie, układnice czy wózki podnośnikowe. W prawie polskim funkcjonują obecnie trzy rodzaje dozoru technicznego – pełny, ograniczony i uproszczony. Dozór techniczny uproszczony obejmuje określoną grupę urządzeń, nie wymagając zgłoszeń do UDT czy wykonywania obowiązkowych badań technicznych. Więcej na ten temat przeczytasz w naszym artykule blogowym o formach dozoru technicznego w przypadku urządzeń transportu bliskiego. Dowiesz się z niego również, które urządzenia podlegają pełnemu dozorowi technicznemu oraz jakie są obowiązki ich posiadaczy i użytkowników.
Urządzenia transportu bliskiego – uprawnienia i ich rodzaje
Czy do obsługi suwnicy wymagane są uprawnienia? Czy można obsługiwać żuraw stacjonarny, nie posiadając odpowiednich uprawnień? Jakie są rodzaje urządzeń transportu bliskiego objęte zakresem uprawnienia do ich obsługi? Czy każda firma może naprawiać i konserwować UTB? Na te oraz powiązane pytania obszernie odpowiadamy w naszym artykule blogowym na temat różnic między uprawnieniami UDT i TDT.
A w skrócie? Uprawnienia UDT urządzeń transportu bliskiego to w praktyce trzy obszary:
-
Uprawnienia do obsługi urządzeń transportu bliskiego.
-
Uprawnienia do naprawy urządzeń transportu bliskiego (certyfikat).
-
Uprawnienia do wykonywania modernizacji urządzeń transportu bliskiego (certyfikat).
Istnieją również inne typy uprawnień, jak np. uprawnienie do wytwarzania elementów urządzeń dźwigowych (certyfikat), umożliwiające projektowanie i wykonywanie elementów zamiennych w konstrukcji czy mechanizmach urządzeń.
Dla osób szukających pracy najważniejsze są oczywiście uprawnienia do obsługi urządzeń transportu bliskiego – potwierdzają znajomość działania maszyn z tego zakresu oraz umiejętność bezpiecznego postępowania podczas pracy z ich zastosowaniem. Dla posiadaczy urządzeń transportu bliskiego kluczowe są uprawnienia do eksploatacji, wydawane po badaniach dopuszczających urządzenie do użytku. Uprawnienia do naprawy czy modernizacji to domena firm, które świadczą takie usługi, produkując bądź serwisując suwnice czy żurawie.
Urządzenia transportu bliskiego – przykłady z różnych branż
Znając już ogólny podział i specyfikę urządzeń transportu bliskiego, przejdźmy do tego, co najbardziej interesujące – ich realnego zastosowania w praktyce. Okazuje się, że UTB są niemal wszędzie, począwszy od stoczni czy portu, poprzez huty i zakłady motoryzacyjne, a na sklepach spożywczych kończąc.
Popatrzmy na kilka bardziej lub mniej typowych przykładów:
-
Stocznie i porty – suwnice do przemieszczania kontenerów i ładunków na statkach i polach odkładczych.
-
Produkcja pojazdów szynowych – przesuwnice do wagonów umożliwiające transport pudeł wagonowych pomiędzy etapami ich montażu.
-
Huty i zakłady metalurgiczne – suwnice hutnicze oraz żurawie hutnicze umożliwiające manipulowanie kadziami oraz elementami o wysokiej temperaturze.
-
Produkcja maszyn – suwnice przejezdne i obrotniki umożliwiające operowanie elementami wielkogabarytowymi w procesach spawania i montażu.
-
Produkcja tworzyw sztucznych – suwnice i przenośniki rolkowe umożliwiające przemieszczanie ładunków pomiędzy różnymi budynkami czy poziomami obróbki.
Już te kilka przykładów zastosowania urządzeń transportu bliskiego pokazuje, że to grupa obejmująca nie tylko urządzenia standardowe, produkowane seryjnie. W wielu przypadkach konieczne jest opracowanie urządzeń specjalistycznych, ściśle dostosowanych do potrzeb procesu technologicznego, wyposażonych w dedykowane elementy chwytające.
Urządzenia transportu bliskiego w magazynie
Doskonałym przykładem zastosowania urządzeń transportu bliskiego są wszelkiego typu magazyny – od tych największych, wyposażonych w systemy wysokiego składowania, aż po te nieduże na zapleczach sklepowych. To branża, w której zobaczymy niemal każdy rodzaj UTB, z układnicami i suwnicami kolumnowymi na czele oraz wózkami podnośnikowymi z napędem ręcznym, stosowanych do najprostszych czynności transportowych. To miejsce, w którym urządzenia transportu bliskiego odgrywają kluczową rolę w efektywnym zarządzaniu przepływem towarów, umożliwiając szybkie i bezpieczne przenoszenie produktów oraz materiałów, a także ich rozładunek czy załadunek.
Urządzenia transportu bliskiego – prezentacja
Jeśli szukasz treściwej prezentacji urządzeń transportu bliskiego, zajrzyj na strony ich producentów. Zarówno oferta, jak i portfolio wykonanych projektów to najlepsze źródło informacji na temat obszaru transportu bliskiego oraz używanych w nim maszyn. W kanałach takich jak YouTube znajdziesz również prezentacje interesujących tematów związanych z urządzeniami transportu bliskiego, np. ich zastosowanie w automatyzacji procesów technologicznych czy nietypowych rozwiązań takich jak suwnice bramowe z przenośnikiem rolkowym czy omnikierunkowa platforma transportowa na kołach Mecanum.
Chcesz wiedzieć więcej? Sprawdź naszą bazę wiedzy:
Co to jest suwnica i jakie ma zastosowanie
Żuraw warsztatowy czy wciągarka bramowa - co wybrać?
Wciągnik czy wciągarka – czym się różnią i do czego służą?
